Dziecko nie chce widywać się z ojcem – co mówi prawo? W praktyce wielu rozwiedzionych rodziców spotyka się z problemem: dziecko nie chce widywać się z ojcem. Odmowa ta może pojawić się nagle lub być narastającym procesem. Przyczyn może być wiele – emocjonalne, środowiskowe, czasem związane z konfliktem lojalności. Pytanie brzmi: co w takiej sytuacji może (a co musi) zrobić matka, przy której dziecko przebywa?

Z punktu widzenia prawa rodzinnego sprawa nie jest zero-jedynkowa. Choć kontakty z dzieckiem są prawem, a czasem i obowiązkiem drugiego rodzica – to równie ważne jest dobro dziecka i jego głos.

Dziecko nie chce widywać się z ojcem – co mówi prawo?

Zgodnie z art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„Rodzice oraz dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.”

Sąd może ustalić harmonogram spotkań – ale nie oznacza to, że dziecko zawsze musi się podporządkować, zwłaszcza gdy kontakt rodzi w nim poważny sprzeciw lub emocjonalny dyskomfort.

Kiedy brak kontaktu NIE jest utrudnianiem kontaktów?

Polskie prawo przewiduje konsekwencje za utrudnianie kontaktów – np. kary pieniężne. Jednak sąd nie uzna sytuacji za utrudnianie, jeśli brak spotkania wynika z:

Szczerej i uzasadnionej odmowy dziecka, np. z powodu lęku, złych doświadczeń, braku więzi,
Zachowania dziecka, które nie zostało wywołane przez drugiego rodzica, czyli np. matka nie zniechęca dziecka, nie wpływa na jego decyzję, nie manipuluje.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 22 czerwca 2022 r. (SK 3/20) stwierdził jasno:

„Naruszeniem prawa nie jest brak wykonania kontaktów z dzieckiem wynikający z jego zachowania, jeżeli rodzic opiekujący się dzieckiem nie wywierał na nie wpływu.”

Czy dziecko ma prawo decydować?

Polskie sądy coraz częściej uwzględniają zdanie dziecka – zwłaszcza jeśli jest już w wieku szkolnym i potrafi świadomie wyrazić swoją wolę. Zgodnie z art. 576 § 2 k.p.c., w sprawach dotyczących osoby małoletniego sąd „bierze pod uwagę rozsądne życzenia dziecka”.

Oczywiście dziecko nie może samodzielnie decydować o tym, czy chce utrzymywać kontakt – ale jego zdanie ma znaczenie.

Co robić, gdy dziecko nie chce widywać się z ojcem?

Dokumentuj sytuację.
Zapisuj powody odmowy, emocje dziecka, możliwie neutralnie i obiektywnie. W razie potrzeby będzie to istotne dla sądu.
Rozważ konsultację z psychologiem dziecięcym.
Niezależna opinia może wykazać, czy odmowa ma podłoże emocjonalne, traumatyczne, czy jest efektem manipulacji.
Informuj drugiego rodzica.
Należy transparentnie przekazywać, że dziecko odmawia kontaktu – i nie jest to wynik działań rodzica sprawującego opiekę.
Unikaj przymusu.
Zmuszanie dziecka do kontaktu może pogłębić traumę i prowadzić do konsekwencji prawnych wobec rodzica opiekuńczego.
Zgłoś sprawę do sądu, jeśli konflikt narasta.
W przypadku trudnych i ciągnących się odmów sąd może zbadać sytuację i ewentualnie zmienić ustalenia dotyczące kontaktów.

Kiedy mogą pojawić się konsekwencje prawne?

Jeśli rodzic nie doprowadza do kontaktu bez obiektywnych powodów, ignoruje orzeczenia sądu lub aktywnie zniechęca dziecko do spotkań – może zostać uznany za utrudniającego kontakty. Wówczas:

Sąd może nałożyć karę finansową,
Możliwe jest złożenie wniosku o zmianę miejsca zamieszkania dziecka,
Skrajnie – możliwe jest ograniczenie władzy rodzicielskiej.

Podsumowanie

Dziecko, które nie chce widywać się z ojcem, to sytuacja delikatna, ale nie rzadko spotykana. Prawo nie wymaga od matki przymusowego doprowadzania do kontaktów, jeśli odmowa wynika ze szczerego oporu dziecka, a nie działań opiekującego się rodzica. Kluczowe jest jednak, by nie ignorować sytuacji i w razie potrzeby szukać pomocy prawnej lub psychologicznej.