Zachowek to kwota, którą przepisy prawa cywilnego przyznają najbliższym krewnym, którzy zostali pominięci w testamencie. Jest to tzw. minimalna część spadku, którą muszą otrzymać osoby uprawnione do zachowku w przypadku, gdy zostały one pozbawione prawa do spadku lub ich część została obniżona w testamencie. Aby uniknąć konieczności płacenia zachowku, warto znać kilka podstawowych zasad, które mogą pomóc w legalny sposób zabezpieczyć własne interesy.
Jeśli planujesz rozporządzić majątkiem w testamencie, rozważ, komu chcesz go przekazać. Zachowek dotyczy wyłącznie osób najbliższych, czyli zstępnych, małżonka, rodziców. To oznacza, że osoby dalsze (np. rodzeństwo, kuzynowie) nie mają prawa do zachowku. Możliwość wyłączenia osób z kręgu uprawnionych do zachowku jest więc ograniczona, ale możemy wziąć pod uwagę, komu i w jakim stopniu przekażemy majątek.
Jednym ze sposobów uniknięcia płacenia zachowku jest przekazanie majątku jeszcze za życia. Dzięki temu, w przypadku śmierci darczyńcy, nie będzie konieczności dzielenia spadku. Powyższe oznacza, że nie będzie potrzeby wypłacania zachowku. Darowizny dokonane za życia mogą być traktowane przez sąd jako część masy spadkowej. Co za tym idzie – również mogą podlegać obciążeniu zachowkiem. Zamiast umowy darowizny warto zawrzeć więc umowę dożywocia. Umowa dożywocia polega na tym, że właściciel nieruchomości przenosi jej własność na rzecz drugiej strony umowy. Nie następuje to jednak za darmo (jak w przypadku darowizny), lecz w zamian za zobowiązanie do sprawowania nad nim dożywotniej opieki.
O zawarciu umowy zrzeczenia się dziedziczenia przeczytasz tutaj. Zawarcie za życia spadkodawcy umowy o zrzeczenie się dziedziczenia z przyszłym spadkobiercą powoduje, że traci on uprawnienia do żądania zachowku.
Wydziedziczenie to instytucja, która nie tylko wyłącza od dziedziczenia, ale powoduje jeszcze jeden istotny skutek – pozbawia spadkobiercę prawa do zachowku
Uznanie spadkobiercy za niegodnego również pozbawia go prawa do dochodzenia zachowku. Uznanie takie następuje już po śmierci spadkodawcy i jest wytaczane przez spadkobierców.
W przypadku, gdy nie chcemy pozostawić majątku w spadku, możemy sprzedać go wcześniej lub przekazać na rzecz osoby trzeciej. Przykładowo, sprzedaż nieruchomości może pomóc w uniknięciu konieczności jej podziału po śmierci i płacenia zachowku.
Jednym z bardziej skutecznych sposobów na uniknięcie późniejszych kłopotów związanych z zachowkiem jest wcześniejsze uregulowanie wszelkich kwestii spadkowych. Warto przeprowadzić spis majątku i na bieżąco ustalać, komu i w jakiej wysokości chcemy przekazać nasz majątek. Dzięki temu masz pełną kontrolę nad tym, jak będą rozdzielane twoje dobra po naszej śmierci.
Uniknięcie płacenia zachowku to skomplikowany proces, który wymaga wcześniejszego planowania i uwzględnienia przepisów prawa cywilnego. Najlepszym rozwiązaniem jest konsultacja z prawnikiem, który pomoże dobrać odpowiednią strategię zarządzania majątkiem, jak również opracować testament lub umowy darowizny. Istnieje wiele legalnych sposobów na zmniejszenie ryzyka obowiązku wypłacania zachowku. Każda decyzja powinna być dobrze przemyślana i zgodna z obowiązującymi przepisami prawa.
