Jak uregulować kontakty z dzieckiem?

Kontakty z dzieckiem mogą być uregulowane w różny sposób. Wybór sposobu uregulowania kontaktów z dzieckiem zależy głównie od tego czy rodzice są w stanie porozumieć się ze sobą w tej kwestii. Wyróżniamy bowiem pozasądowe oraz sądowe sposoby uregulowania kontaktów z małoletnimi.

Formy pozasądowe:

• forma ustna – możliwa jedynie w przypadku, kiedy pomiędzy rodzicami nie ma żadnego sporu co do realizowania kontaktów z dzieckiem; kontakty te ustalane są pomiędzy rodzicami na bieżąco; nie ma możliwości przymusowej egzekucji kontaktów ustalonych w formie ustnej
• formy pisemne:
  • ugoda zawarta przez strony w zwykłej formie pisemnej – tzw. „porozumienie rodzicielskie” – rodzice sami bądź przy pomocy radcy prawnego czy adwokata formułują na piśmie swoje ustalenia dotyczące realizacji kontaktów z dzieckiem. Podobnie jak w przypadku formy ustnej, takie porozumienie możliwe jest jedynie w przypadku, kiedy pomiędzy stronami nie ma żadnego sporu co do realizowania kontaktów z dzieckiem. Porozumienie takie nie nadaje się bowiem do przymusowej egzekucji, a może stanowić jedynie pewnego rodzaju dowód na fakt dotychczasowych ustaleń pomiędzy stronami w przyszłym postępowaniu sądowym;
  • ugoda zawarta przed mediatorem – mediacja na podstawie umowy stron, a nie skierowania przez sąd do mediacji – taka ugoda po zatwierdzeniu jej przez sąd jest równoznaczna z orzeczeniem sądowym, a zatem nadaje się do przymusowej egzekucji; jest to najszybsza, a zarazem najbezpieczniejsza forma polubownego uregulowania kontaktów pomiędzy stronami;
  • umowa zawarta przez strony w formie aktu notarialnego;
  • umowa zawarta przez strony w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Formy sądowe:

• orzeczenie sądowe – wyrok bądź postanowienie;
• ugoda zawarta przed sądem;
• ugoda zawarta przed mediatorem (na skutek skierowania stron przez sąd do mediacji).

Czego może dotyczyć sprawa sądowa o kontakty z dzieckiem?

Sprawa sądowa o kontakty z dzieckiem może dotyczyć:

1. ustalenia kontaktów z dzieckiem – dotyczy ustalenia w jakich terminach i w jaki sposób będą realizowane kontakty rodzica z dzieckiem;
2. ograniczenia kontaktów z dzieckiem – dotyczy ustalenia w jakich terminach i w jaki sposób będą realizowane kontakty rodzica z dzieckiem przy jednoczesnym ustaleniu, że kontakty te nie będą odbywały się w sposób swobodny. Brak swobody w odbywaniu kontaktów może z kolei przejawiać się w tym, że w kontaktach będą uczestniczyły osoby trzecie (drugi z rodziców, kurator, psycholog), kontakty te nie będą odbywały się w miejscu swobodnie wybranym przez rodzica realizującego kontakty (tylko np. w miejscu zamieszkania drugiego z rodziców, w miejscu publicznym), bądź w tym, że forma kontaktów będzie polegała np. wyłącznie na utrzymywaniu kontaktów pośrednich (rozmowy telefoniczne, skype, etc.)
3. zakazania kontaktów z dzieckiem – dotyczy sytuacji, w której rodzic w ogóle nie będzie mógł utrzymywać kontaktów z dzieckiem – ani osobistych, ani na odległość.

Kiedy mogę ograniczyć drugiemu z rodziców kontakty z dzieckiem?

Ograniczenie rodzicowi kontaktów z dzieckiem może nastąpić wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach. Przyczyną ograniczenia kontaktów może być np. wiek dziecka (dziecko jest bardzo małe i potrzebuje cały czas obecności matki, np. jest karmione piersią), sytuacja zdrowotna dziecka, brak należycie zbudowanej więzi dziecka z rodzicem realizującym kontakty (np. dziecko może odczuwać lęk przed spotkaniami „sam na sam” z rodzicem realizującym kontakty). Jak już wspomniano, ograniczenie kontaktów może dotyczyć:

1. braku swobody wyboru miejsca odbywania kontaktów (możliwość spotykania się z dzieckiem jedynie w jego miejscu stałego pobytu bądź w określonym miejscu publicznym);
2. braku swobody w odbywaniu kontaktów „sam na sam” z dzieckiem (możliwość spotykania się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców, kuratora, psychologa, etc.)
3. braku swobody co do wyboru formy kontaktów (np. zakazanie spotykania się z dzieckiem przy jednoczesnym umożliwieniu kontaktów telefonicznych).

Należy przy tym zaznaczyć, że ograniczenie rodzicowi kontaktów z dzieckiem może mieć charakter stały bądź czasowy. Sądy bardzo często decydują się na rozwiązania w których kilka bądź kilkanaście kontaktów ma charakter ograniczony, np. w obecności kuratora bądź w miejscu publicznym, a kolejne kontakty odbywają się już w sposób całkowicie swobodny. Rozwiązanie takie pozwala na umożliwienie dziecku przyzwyczajenia się do nowej sytuacji oraz wytworzenia bądź zacieśnienia więzi z drugim z rodziców.

Kiedy mogę zakazać drugiemu z rodziców kontaktów z dzieckiem?

Orzeczenie przez sąd zakazu kontaktów z dzieckiem ma charakter wyjątkowy. Zakaz taki oznacza bowiem, że rodzic nie może utrzymywać kontaktów ze swoim dzieckiem w jakiejkolwiek formie. Podobnie jak w przypadku ograniczenia kontaktów, zakaz kontaktów może mieć charakter stały bądź czasowy. Kontakty z dzieckiem mogą być zakazane wyłącznie jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza. Poważne zagrożenie dobra dziecka oznacza, że zachowanie rodzica jest szczególnie naganne bądź jego sytuacja życiowa rzeczywiście uniemożliwia realizowanie kontaktów z dzieckiem w jakimkolwiek stopniu. Nie istnieje przy tym żaden katalog zachowań, które uzasadniają zakazanie kontaktów, a każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. Jakie sytuacje mogą uzasadniać zakazanie rodzicowi kontaktów z dzieckiem? Przykładowo będzie to ciężka choroba psychiczna, nieleczone uzależnienie od alkoholu bądź środków psychotropowych, niekiedy przebywanie w zakładzie karnym, dopuszczenie się w stosunku do dziecka przemocy stwierdzonej prawomocnym wyrokiem karnym. Należy pamiętać, że niewłaściwe zachowania rodzica wobec drugiego z rodziców nie uzasadniają zakazania kontaktów z dzieckiem.

W jakiej formie mogą odbywać się kontakty z dzieckiem?

Możemy wyróżnić dwa rodzaje kontaktów z dzieckiem – kontakty bezpośrednie oraz kontakty pośrednie. Kontakty pośrednie polegają na uzyskiwaniu informacji na tamat dziecka od drugiego z rodziców. Kontakty bezpośrednie możemy natomiast podzielić na kontakty osobiste oraz kontakty przy pomocy środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (jak np. telefon, skype, WhatsApp).

Czy w kontaktach może brać udział nowy partner/partnerka drugiego z rodziców?

Tak. Naturalną kolej rzeczy stanowi fakt, że byli małżonkowie czy partnerzy układają sobie po pewnym czasie życie na nowo. Następstwem powyższego jest pojawienie się w ich życiu nowych partnerów. Osoby te zazwyczaj wprowadzane są także w życie dziecka i co do zasady nie ma żadnych powodów, aby kontakty takie były utrudniane.

Czy w trakcie kontaktów mogę zabrać dziecko na zagraniczne wakacje?

Nie, chyba że drugi rodzic wyrazi na to zgodę. Wyrażenie zgody na zagraniczny wyjazd dziecka z drugim z rodziców wchodzi w sferę wykonywania władzy rodzicielskiej. Na taki wyjazd niezbędna jest co do zasady każdorazowa zgoda obojga rodziców. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy możliwość zagranicznego wyjazdu w okresie kontaktów została określona w orzeczeniu o kontaktach bądź w ugodzie dotyczącej kontaktów.

Czy mogę odrobić zaległe kontakty z dzieckiem?

Niestety nie, chyba że drugi z rodziców wykaże się tzw. „dobrą wolą”. W orzeczeniu sądowym ustalającym kontakty z dzieckiem nie są wprowadzane żadne mechanizmy umożliwiające realizację  niewykonanych kontaktów, jak np. terminy zamienne. Postępowania sądowe są z kolei na tyle długotrwałe, że interwencja sądu co do zmiany kontaktu będzie wchodziła w grę tylko wówczas, gdy o zmianie terminu kontaktu będziemy wiedzieli ze znacznym, kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Co prawda istnieje w polskim prawie mechanizm dwuetapowy przymuszający do wydawania dziecka na kontakt, jednakże jeżeli nie będzie to kontakt niezrealizowany z winy drugiego rodzica to sąd nie orzeknie o zagrożeniu zapłatą sumy pieniężnej od drugiego z rodziców.

Czy kontakty z dzieckiem mają wpływ na wysokość alimentów?

Co do zasady tak. Należy zauważyć, że im bardziej rodzic angażuje się w wychowanie dziecka (w tym również realizuje częste kontakty z dzieckiem), tym bardziej obowiązek alimentacyjny na rzecz dziecka może być zmniejszony. Trzeba bowiem pamietać, że rozrywki w trakcie kontaktów z dzieckiem również kosztują. Znaczny koszt stanowi także utrzymanie dziecka w trakcie kontaktów – drugi z rodziców musi zapewnić dziecku wyżywienie, niekiedy również ubranie i inne środki czystości. Zasada ta nie jest jednak automatyczna i zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Każdorazowo należy badać bowiem sytuację majątkową i zarobkową każdego z rodziców oraz usprawiedliwione potrzeby dziecka.

Kontakty z dzieckiem – prawnik Płock, radca prawny Płock, adwokat Płock, mediator Płock, ugoda mediacyjna

Prawo rodzinne jest najtrudniejszą gałęzią prawa z uwagi na fakt, że dotyczy bardzo osobistych i delikatnych sfer ludzkiego życia. Doświadczony prawnik specjalizujący się w sprawach z zakresu prawa rodzinnego jest więc niezbędny do tego, aby postępowanie przebiegło sprawnie oraz w sposób jak najmniej bolesny dla Klienta. Emocje jakie towarzyszą osobie bezpośrednio zainteresowanej sporem mogą bowiem negatywnie wpłynąć na przebieg postępowania oraz jego wynik. Ucierpieć na tym mogą również osoby najbliższe, w tym najczęściej małoletni. Jako radca prawny posiadający bogate doświadczenie w sprawach rodzinnych stawiam przede wszystkim na dobro dzieci. Ich przeżycia z dzieciństwa rzutować będą bowiem na całe ich dorosłe życie. Doświadczenie w pracy mediatora nauczyło mnie również, że w szczególności w sprawach rodzinnych, aby osiągnąć sukces należy do Klientów podchodzić w sposób indywidualny oraz z dużą dozą empatii.